بانکداری باز (Open Banking) چیست؟

آشنایی با این روش مدرن بانکداری به زبان ساده

نیکاتک

اولین ارائه دهنده خدمات بانکداری باز در ایران

شرکت تکنولوژی هوشمند نیکا (نیکاتک )اولین ارائه دهنده خدمات بانکداری باز (پلتفرم نیکا بوم) به استحضار می رساند  همانگونه که مستحضر میباشید  امروزه در دنیا مفاهیم بانک و بانکداری بشدت متحول گشته . مفاهیم و سیستم های نوین جایگزین روش ها و سیستم های سنتی بسرعت در حال توسعه و جایگزینی سیستم های کهن می باشد .برای مثال میتوان به کشورهای حاشیه خلیج همیشه فارس اشاره نمود که با صرف هزینه های بسیار گزاف بسرعت در ایجاد این تحول سرمایه گذاری و بهره برداری می نمایند و این تنها بخشی از دنیا است که این تغییرات را پذیرفته و بسرعت هرچه تمامتر در صدد جایگزینی و بهره برداری است

در راستای اجرای فرامین  مقام عظمای ولایت جهت تولید اشتغال و برمبنای تحقق شعار ولی امر مسلمین  و نیز دولت محترم در خصوص ایجاد اشتغال و محرومیت زدایی , همچنین با توجه به اصل 44 قانون اساسی که تاکید در جهت خصوصی سازی به منظور بالا بردن راندمان و بهره وری دارد,سامانه یکپارچه خدمات هوشمند (بانکی ، بیمه ای و اداری ) را با بکارگیری کارشناسان متعهد و خبره IT  با هدف ایجاد اشتغال پایدار ، دسترسی مطلوب به امکانات و خدمات دولتی در جای جای ایران اسلامی بخصوص در روستاهای کشور فراهم نموده تا با ارائه خدمات نوین بانکداری با عنوان بانکداری باز بصورت کارگزاری  و عاملیت  امور بانکی ،  امور بیمه ای و استعلامات اداری کمکی برای دولت در راستای ارائه خدمات نوین و الکترونیک گردد

شرکت نیکاتک بنا بر منویات مقام معظم رهبری و استراتژی راهبردی خود، اقدام به اعطای نمایندگی در شهر ها، روستاها و مراکز دورافتاده که دسترسی به خدمات بانکی و سازمانی سخت است یا وجود ندارد، نموده است تا خدمات سازمانی و بانکی را در این مناطق گسترش دهد. در این خصوص نیازمند سبد خدماتی جامعی بودیم که تمامی نیازمندی شهروندانمان در هر منطقه دور افتاده را بتوانیم پاسخگو باشیم . اخذ مجوز های لازم و امضای قرارداد با بانک ها و مراکز مربوطه را در دستور کار قرار دادیم و تا کنون به حمد الله بسیاری از این اهداف به نتیجه رسیده است.

در این راستا و در اولین گام استخدام نیرو های شاغل در این مراکز اقدام به برگزاری آزمون عمومی استخدامی نموده ایم تا واجدین شرایط را شناسایی نماییم. در گام دوم با توجه به اقدامات صورت گرفته آموزش بانکداری باز توسط اساتید برگزار شده و برگزاری آزمون های میان ترم و پایان ترم و نهایی کسانی که قبول شده اند جهت اشتعال در دفاتر خدمات نیکاتک مشغول کار خواهند شد که در اقدام اول 2000 نفر جذب و به حول قوه الهی تا پایان سال جاری بین 5000 تا 8000 نفر پس از آزمون و آموزشهای لازم جذب و مشغول به کار خواهند شد

در ضمن نیکاتک تعداد 500 دفتر خدماتی در شهر ها و 1300 دفتر خدمات روستایی  در میهن عزیزمان ایران در شرف راه اندازی و بهره برداری هست

رویکرد ما در شرکت نیکاتک استفاده از فناوری های نوین و ایجاد بستر امن و نوآمور برای هم وطنان عزیزمان بوده است که راحتی و سهولت در استفاده از خدمات بانکی و بیمه ای را برایشان به ارمغان آوریم. بنابراین به سمت Open banking و Open API رفتیم و با استفاده از این مفاهیم اهداف سازمانی خود را جلو بردیم و اکنون در حوزه بانکداری، بیمه، قبوض، مخابراتی، خودرویی و سازمانی سرویس هایی را در اختیار داریم که به زودی در نسخه عملیاتی خود با حضور مدیران بانکها و بانک مرکزی از آنها رونمایی خواهیم نمود.

خیلی خوشحالیم  که در کشور فرآیند های جامع سازمانی و دیجیتالی در حال اتفاق افتادن است و این امر نشان دهنده بلند نظری و ذهن باز مدیران و اساتید  شرکت نیکاتک در این خصوص بوده است. بر اساس اهداف و استراتژی مشخص شده از سوی مدیریت نیکاتک برنامه ریزی های اولیه به سه صورت کوتاه مدت و میان مدت و بلند مدت صورت گرفت .

تعدد سرویس ها و سازمان های خدمات دهنده بسیار بالا بود و انتخاب و راه اندازی زیر ساخت مناسب مهمترین مرحله کاری ما بود. با تجارب، دانش و تیم متخصصی که دراختیار داشتیم  اقدام به راه اندازی سیستم یکپارچه ارائه خدمات سازمانی (ESB) نمودیم .

این بستر دست ما را برای مدیریت خدمات ، بالا بردن امنیت و کاهش پیچیدگی های سیستمی بسیار باز نمود و مدل های مختلف تجاری را به راحتی بر روی این بستر توسعه می دهیم. تمام تلاش خود را در جهت تماما دیجیتالی  شدن نیکاتک در ارائه خدمات نموده ایم و الحمدلله به اهداف اولیه خود در این بخش که شامل راه اندازی زیرساخت مناسب، مدیریت آسان خدمات و پوشش سرویس های متنوع بوده است، رسیده ایم.  

امنیت از مهم ترین چالش های نوآوری های باز می باشد و ما در این خصوص از مشورت و تجارب متخصصین ایرانی استفاده نموده ایم و لایه های امنیتی جامع  سخت افزاری و نرم افزاری و تخصصی در حوزه دیتا را اضافه نمودیم تا این ریسک را به حداقل برسانیم. و قبل از ارائه هر گونه نسخه ای ما تست های امنیتی لازم را انجام می دهیم و در صورت اخذ تاییدیه امنیتی نسخ جدید ارائه می گردند. در این خصوص تیم تخصصی تشکیل داده ایم که علاوه بر رصد نمودن علم روز دنیا در این حوزه ، کلیه نقایص احتمالی را شناسایی و قبل از وقوع آن ، پیشگیری می نمایند.

قدم بعدی ما در حوزه فناوری اطلاعات شرکت نیکاتک نوآوری های جدید در حوزه ارائه خدمات خواهد بود که به زودی خبر های خوبی را در این خصوص به سمع و نظرتون خواهیم رساند.

دغدغه ها یی نیکاتک در یکپارچه سازی و همگون سازی

دغدغه یکپارچه سازی و همگون سازی روز به روز در سازمانهای بزرگ افزایش می یابد. تفاوت در معماری نرم افزارهای مورد استفاده، عمر بسته های نرم افزاری، تکنولوژی مورد استفاده از نرم افزارها، همه و همه به این دغدغه دامن می زنند. با گذشت زمان فاصله بین نرم افزارها بیشتر می‌شود و دغدغه یکپارچگی بیشتر و بیشتر.

در مقاله قبلی به شاخص یکپارچگی اشاره شد که یکی از ارکان آن میزان استفاده از اطلاعات تولید شده توسط یکی از اجزا بوسیله سایر اجزا بود. اما چگونه می توان این اطلاعات را استفاده کرد؟

شاید آسانترین روش پرینت گرفتن از یک نرم افزار و تایپ کردن دوباره در یک نرم افزار دیگر باشد. کمی گام را فراتر بگذاریم: خروج به اکسل و ورود از اکسل.

این روش گرچه برای دو، سه ، ده یا حتی ۱۰۰ درخواست ممکن است پاسخگو باشد اما آیا برای صد هزار، یک میلیون یا صد میلیون درخواست نیز مناسب است؟

قطعاً پاسخ سوال فوق منفی است؛ پس راهکار چیست؟

این سوال تقریباً از اواخر دهه نود میلادی اذهان مهندسان و نظریه پردازان نرم افزار را به صورت جدی مشغول کرده است و راهکار جامع ارائه شده توسط این افراد استفاده از ESB بوده است.

ESB به مثابه یک مخزن تمامی سرویس‌های ارتباطی نرم‌افزارها را در خود نگهداری می‌کند و هرگاه نیاز به اطلاعاتی از اجزای مختلف سیستم اطلاعاتی باشد ESB سرویس مورد نیاز را در اختیار درخواست کننده قرار می‌دهد.

گرچه ESB روند درخواست و تحویل اطلاعات را کند می‌کند اما بعلت استفاده از یک استاندارد برای همه سرویس‌ها محدودیت زمانی، تکنولوژیک و معماری نرم‌افزارهای موجود را می‌پوشاند و مفهوم سرویس گرایی را بصورت عملیاتی و کاربردی ارائه می‌نماید.

ESB مخفف کلمه Enterprise Service Bus و به معنی گذرگاه سرویس سازمانی است. ESB (گذرگاه سرویس سازمانی) یک میان افزار است که برای ادغام سیستم‌ها و برنامه‌های مختلف سازمان استفاده می‌شود و جایگزین ارتباط نقطه به نقطه وب سرویس‌های سازمان می‌شود.

ESB یک لایه انتزاعی است، که به عنوان “یک مترجم سراسری” در حوزه وب سرویس‌ها عمل می‌کند و  برقراری ارتباط بین چندین سیستم را ممکن می‌سازد دارد که با “زبان” متفاوت صحبت می‌کنند. هنگامی که یک سیستم پیامی برای انتقال دارد ، گذرگاه خدمات سازمانی این پیام را ترجمه کرده و به گیرنده صحیح هدایت می‌کند. این قابلیت مهم باعث می‌شود که سازمان‌ها به راحتی بتوانند وب سرویس‌های قدیمی (legacy) خود را بدون نیاز به توسعه‌ی سامانه‌های قدیمی به شکل استاندارد و مطلوب خود درآورده و در اختیار سرویس ‌گیرندگان قرار دهند. گذرگاه خدمات سازمانی به طور چشمگیری فرآیند یکپارچه‌سازی چندین محیط و سیستم  ناهمگن را ساده می کند.

کارکرد  ESB چگونه است؟

جایگاه ESB (گذرگاه خدمات سازمانی) در معماری زیر ساخت سازمان بدین صورت است که بعنوان یک واسط، بین وب سرویس‌های سازمان و سرویس گیرندگان قرار می‌گیرد (سرویس گیرندگان می‌تواند داخل یا خارج سازمان باشند) و از ارتباط دو به دو که عامل بسیاری از مشکلات است جلوگیری می‌کند. البته این جداسازی به معنای دور کردن سامانه‌ها از حالت یکپارچه نیست و اتفاقاً ESB باعث تسهیل فرآیند یکپارچه‌سازی سامانه‌ها و مستحکم ‌سازی معماری سازمان می‌شود.

پس از استقرار ESB یا همان گذرگاه سرویس‌های سازمانی، فراخوانی کلیه وب سرویس‌ها و سرویس گیرندگان از طریق ESB انجام می‌شود و کلیه درخواست‌ها به ESB زده می‌شود و ESB درخواست‌ها را به منبع انتقال داده و پاسخ  آنها را پس از دریافت به سرویس گیرندگان تحویل می‌دهد.

Enterprise Service Bus دارای قابلیت ‌‌هایی نظیر پیام‌رسانی ناهمگام، متعادل‌سازی بار، تبدیل انواع درخواست‌ها (soap, rest, jms, …) می‌باشد که معماری سازمان شما را مقیاس پذیر و منعطف می‌کند.

تعاریف و مفاهیم بانکداری باز

کلیه الفاظ و عبارت‌های استفاده شده مبتنی بر معانی عرفی است به جز آنچه به شرح ذیل تعریف گردیده که اختصاصاً در معنای ارائه شده معتبر خواهد بود.

1. API: رابط برنامه‌نویسی کاربردی، رابط بین یک برنامه، سیستم عامل یا کتابخانه است که از آن تقاضای سرویس می‌شود.

2. Open API: APIهایی که به‌صورت عمومی یا اختصاصی در دسترس نهادهای ثالث قرار می‌گیرد.

3. نیکابوم: سکوی ارتباطی و بستر الکترونیکی میان بانک‌ها و موسسات به عنوان سرویس¬دهنده و نهادهای ثالث است که سرویس‌های مختلف بانکی و غیر بانکی را در قالب Open API ارائه می‌دهد.

4. تأمین‌کننده (ارائه¬دهنده سرویس): شامل بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری مجاز و سازمان¬ها و نهادها و شرکت‌ها و مؤسسات فعال در بازار سرمایه و هرگونه سازمانیاست که سرویس‌های پایه‌ای آنها در قالب Open API قابل‌ارائه توسط نیکابوم به نهادهای ثالث می‌باشد.

5. نهاد ثالث: Third Party Provider (TPP)، سازمان، شرکت، مؤسسه و هرگونه شخصیت حقوقی که نزد نیکابوم احراز هویت شده و امکان استفاده از خدمات دو طرفه یا سه طرفه نیکابوم را داشته باشد.

6. مشتری/کاربر نهایی: افراد حقیقی یا حقوقی که از خدمات نهاد ثالث استفاده می¬نمایند.

7. محیط عملیاتی: منظور محیط وب یا سیستم‌عامل برنامه کاربردی است که توسط مشتری/کاربرنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

8. سند باکس(Sand Box): منظور محیط تست نیکابوم (سازوکار حفاظتی) است که نهاد ثالث پیش از دسترسی به محیط عملیاتی در آن آزمون نموده و یا نسخه جدید خود را از طریق آن با APIها سازگار می‌سازد.

9. خدمت سه طرفه: از جمله APIهای نیکابوم هستند که نهاد ثالث با کسب اجازه از کاربران نهایی خود، می‌تواند به حساب کاربر مورد نظر دسترسی پیدا کند.

10. فراخوانی موفق: منظور call کردن سرویس‌ها توسط نهاد ثالث و ارسال پاسخ آن توسط نیکابوم است.

11. مجوز بهره‌برداری: منظور اجازه دسترسی موقت به APIهای هر طبقه (پایه/تجاری) در مدت زمان مندرج در این بوم  است.

12. ESB مخفف کلمه Enterprise Service Bus و به معنی گذرگاه سرویس سازمانی است. ESB (گذرگاه سرویس سازمانی) یک میان افزار است که برای ادغام سیستم‌ها و برنامه‌های مختلف سازمان استفاده می‌شود و جایگزین ارتباط نقطه به نقطه وب سرویس‌های سازمان می‌شود.

بانکداری باز به شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی این فرصت را داده است تا با دسترسی آزاد به داده‌های سیستم‌های بانکی، خدمات و سرویس‌های جدید خود را به مردم ارائه دهند و در عوض از آن‌ها ارزش افزوده بیشتری بگیرند. اینجا درباره این مفهوم بیشتر می‌خوانیم.

بانکداری باز تحول جدیدی در عرصه ارائه خدمات بانکی در کشور ما به حساب می‌آید. البته Open Banking در دنیا، موضوع خیلی جدیدی نیست و از سال ۲۰۰۷ که در ایالات متحده آمریکا بحران اقتصادی رواج یافته بود پا به عرصه ظهور گذاشت. در آن زمان بانک‌ها در معرض ورشکستگی بودند و در برخی از مناطق محروم بانک‌زدایی اتفاق افتاده بود. همین امر موجب سلب اعتماد مردم از سیستم بانکی شد. درست در همین زمان علاقه و اعتماد مردم به فناوری‌های نوین همچون مایکروسافت و فیس‌بوک موجب شد تا شرایط برای پیدایش این شیوه مدرن بانکداری فراهم شود.

بانکداری باز در ایران هنوز جای پیشرفت و ترقی دارد. در حال حاضر درصد قابل‌توجهی از تراکنش‌های مالی به واسطه فین‌تک‌ها انجام می‌شود و این درصد نسبت به چندسال گذشته رشد خوبی هم داشته است.

تعریف بانکداری باز

در بانکداری باز، خدمات بانکی دیگر محدود به شعبه‌ها نمی‌شوند و به مدد توسعه فناوری اطلاعات، پلتفرم‌های مناسب‌تری برای آن تعریف می‌شوند. در سیستم Open Banking کاربر می‌تواند با استفاده از رابط برنامه‌‌نویسی کاربردی (API) به یک شبکه مالی دسترسی پیدا کند. میزان و نحوه این دسترسی به داده‌‌های مالی را استانداردهایی که برای داده باز بانکی تعریف شده است، تعیین می‌کند.

در این شیوه بانکداری، انتقال وجه راحت‌تر صورت می‌گیرد و کاربران این شانس را دارند تا با مقایسه خدمات مالی شرکت‌های مختلف، مناسب‌ترین سرویس را برای خود انتخاب کنند.

از این گذشته مردم برای انجام امور بانکی غیرحضوری خود به دنبال نرم‌افزارها و برنامه‌های گوناگونی هستند و بانک‌ها نمی‌توانند به تنهایی نیازهای آن‌ها را برآورده سازند. در چنین مواقعی شرکت‌های فین‌تک به کمک شبکه بانکی کشور می‌شتابند و  با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، خدمات‌رسانی بانکی را کارآمدتر می‌کنند.

شرکت‌های مالی به کمک رابط برنامه‌نویسی، داده‌های موردنیاز خود را از بانک می‌گیرند و در قالب نرم‌افزاری که طراحی کرده‌اند آن را به مردم ارائه می‌دهند. تمرکز آن‌ها بر روی تجربه کاربری، موجب می‌شود مردم به راحتی آب خوردن، خدمات بانکی موردنظر خود را دریافت کنند. رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار باز به صورت کاملاً کنترل‌شده به توسعه‌دهندگان ارائه می‌شود.که نیکاتک در این امر پیشرو بوده و پلتفرمی که ایجاد نموده در دو درگاه  حضوری ( از طریق دفاتر خدمات بانکداری نیکاتک) و غیر حضوری (از طریق سوپر اپلیکیشنی که پس از راه اندازی دفاتر رونمایی و در خدمت مردم عزیز ایران قرار میگیرد) دسترسی آسان به خدمات بانکی طرف قرارداد نیکاتک  که در حال حاضر 14 بانک  طرف قرارداد می باشد  به سهولت از خدماتی که قابل ارائه می باشد ودر توضیحات ذیل به آن اشاره میگردد در اختیار مشتریان بانکها و مردم عزیز کشورمان قرار می گیرد.

بانکداری باز چگونه کار می‌کند؟

رابط‌‌های برنامه‌‌نویسی که در بانکداری باز مورد استفاده قرار می‌گیرند، معجزه می‌کنند و عملیات‌های پیچیده بانکی مانند تغییر حساب‌‌ها از بانکی به بانک دیگر را آسان می‌سازند.

در این شیوه بانکداری، اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی، در فضایی کاملاً امن، با اجازه خود دارنده حساب بانکی به اشتراک‌گذاری می‌شود. رابط‌های برنامه‌نویس API در بانکداری باز به مشتریان کمک می‌کنند تا به اطلاعات مالی خود دست پیدا کنند.

نکته: از آنجا که حفظ امنیت داده‌های مالی مشتریان بانکی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، APIهای مختلفی برای ایجاد ارتباط‌ امن با بانک‌ها ساخته شده‌اند.

چه خدماتی در بانکداری باز ارائه می‌شود؟

بانکداری باز خدمات متنوع بانکی بسیار متنوعی را ارائه می‌دهد. برخی از مهم‌ترین این خدمات را با هم بخوانیم

ارائه سرویس‌های مبتنی بر حساب

• ابزارهای حسابداری و مدیریت مالی شخصی PFM یکی از جذاب‌ترین خدماتی است کهOpen Banking به مردم ارائه می‌دهد. در صورتی که کاربر به نرم‌افزار اجازه دسترسی به اطلاعات حساب بانکی‌ش را بدهد، این امکان برایش به وجود می‌آید که از دخل و خرج خود باخبر شده و قادر باشد به طور حرفه‌ای یک برنامه بودجه‌بندی شخصی برای خودش ایجاد کند.
• خدماتی که نیکاتک  ارائه می‌دهد، مانند مدیریت سهم‌بندی کردن وجوه، مدیریت منابع کیف پول و تسویه با پذیرندگان کیف پول…
• استفاده از داده‌‌های حاصل از تراکنش‌های خریداران به منظور شناسایی پرفروش‌ترین محصولات
• نشان دادن تصویری دقیق از وضعیت مالی و ریسک‌های پیش رو با استفاده از حساب‌‌های شبکه‌‌ای شده، بانکداری باز می‌‌تواند به وام دهندگان کمک کند تا یک تصویر دقیق‌‌ از وضعیت مالی و ریسک موجود مشتری به منظور ارائه شرایط وام مناسب‌‌تر دریافت نمایند.
• محاسبه خودکار تعداد مشتریانی که توانایی پرداخت پول محصول یا خدمات را دارند.
• اپلیکیشنی که به مشتریان کم‌بینا یا نابینا کمک می‌کند تا از طریق دستورالعمل‌های صوتی، حساب بانکی خود را مدیریت کنند.(هوش مصنوعی)

نکته: ما در «نیکاتک » هم از این سیستم بانکداری مدرن بهره‌مند شده‌ایم و خدماتی نظیر استعلام وام بانکی و چک برگشتی، مقایسه وام‌ها، مقایسه حساب‌های سپرده بانکی، تبدیل شماره حساب به شبا و تبدیل شماره کارت به شبا را ارائه می‌دهیم.

خدمات مرتبط با بازار سرمایه و بورس

فناوری‌های جدید این امکان را فراهم آوردند تا شرکت‌های مالی به راحتی بتوانند اطلاعات پایه‌ای مربوط به سود و بازدهی شرکت‌ها، صورت‌های مالی و کدال، اطلاعات بازار ارز و فلزات گرانبها و بازار بورس و فرابورس را استخراج کرده و در اختیار کاربر قرار دهند.

برای آشنایی بیشتر با بازار بورس و سرمایه، مقاله «بورس چیست» را مطالعه کنید.

سرویس‌های تسهیل کننده عملیات پرداخت

Direct Debit یا همان برداشت خودکار از حساب بانکی (برداشت مستقیم) یکی از مهم‌ترین خدمات بانکداری باز است. مشتریان به کمک این سرویس خاطر جمع خواهند بود که قبوض، اجاره خانه، قسط وام و … به صورت خودکار توسط برنامه درست به موقع از حساب‌شان برداشت می‌شود و به مقصد موردنظر پرداخت خواهد شد.

علاوه بر این بسیاری از سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های پرداخت نیز از Open Banking برای ارائه خدمات خود استفاده می‌کنند.

مزایای بانکداری باز

بی‌تردید بانکداری باز با شبکه‌سازی هوشمندانه‌ای که میان حساب‌ها و داده‌ها ایجاد کرده است، تغییر و تحول شگرفی در سیستم بانکداری الکترونیک به وجود آورده و شانس بزرگی به شرکت‌های خدمات شخص ثالث داده تا به ایده‌های خلاقانه خود در حوزه بانکی جامه عمل بپوشانند.

از جمله مهم‌ترین مزایای سیستم Open Banking می‌توان به این موارد اشاره کرد؛

1. آسان‌تر کردن عملیات بانکی به کمک فناوری API
2. متمرکز کردن خدمات مختلف بانکی
3. نظم بخشیدن به عملیات بانکی
4. افزایش تعداد سرویس‌ها در بازارهای مالی و ایجاد رقابت سازنده میان آن‌ها
5. حفظ حریم خصوصی مشتریان
6. بهبود تجربه کاربری در استفاده از خدمات بانکی

معایب بانکداری باز

بانکداری باز هم در مواجه با همان مخاطراتی است که بانکداری الکترونیکی را مورد تهدید قرار می‌دهد. حملات سایبری و مهندسی اجتماعی کاربران برای استفاده از برنامه‌های جعلی، مهم‌ترین این خطرات به شمار می‌آیند. این امکان هم وجود دارد که با در اختیار قرار دادن اطلاعات مشتریان بانک‌های مختلف نزد شرکت‌های ثالث، آن‌ها دست به اقدامات مجرمانه بزنند. با این وجود، متخصصین این حوزه در تلاش هستند تا با استفاده از پیشرفت‌هایی که در زمینه فناوری اطلاعات حاصل می‌شود، ریسک این خطرها را به حداقل میزان ممکن برسانند.

در کشور ما ایران سه مانع اساسی پیش روی بانکداری باز قرار دارد. نخست این‌که استاندارد و ضوابط فنی مشخصی وجود ندارد، دوم اینکه این شیوه هنوز برای مدیران ارشد بانکی تازگی دارد و آن‌ها به اندازه پتانسیل این شیوه بانکداری از آن استفاده نمی‌کنند و آخر اینکه تجربه فنی استفاده از APIها در کشور ما هنوز هم‌پا کشورهای مدرن جهان نیست و جا دارد پیشرفت بیشتری داشته باشد.

بانکداری باز چه تأثیری بر بانکداری سنتی می‌گذارد؟

بانکداری باز با تحول و دگرگونی که در بانکداری سنتی ایجاد کرد توانست هم به مردم کمک کند تا سریع‌تر و راحت‌تر از خدمات بانکی استفاده کنند و هم فرصت‌ خوبی برای‌ کارآفرینان خلاق حوزه مالی فراهم آورد تا با عملی کردن ایده‌های خود به منابع درآمد جدیدی دست پیدا کنند.

بانکداری سنتی خود را همگام با پیشرفت تکنولوژی جلو رفت. نه تنها با روی کار آوردن بانکداری الکترونیک (بانکداری اینترنتی) بسیاری از عملیات پرزحمت بانکی را آسان ساخت و از تعداد مراجعه مردم به شعب کاست، بلکه با استفاده از واسط‌های برنامه‌نویسی، به سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزاری مستقل این امکان را داد تا به کمک سیستم بانکی بشتابند و رضایت مردم را به دست بیاورند.

Open Banking   با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها، کسب‌و‌کارها و جریان‌های درآمدزایی جدیدی را وارد عرصه بانکی کرد و نسبت به بانکداری سنتی توانست ارتباط بهتری میان نهاد بانک و مشتریان آن برقرار کند. در این پلتفرم نوین مشتریان قدرت انتخاب و کنترل بیشتری بر روی دارایی‌های خود دارند.

در یک جمله می‌توان گفت بانکداری باز همانند یک کاتالیزور عملیات بانکی را آسان می‌سازد و به سیستم بانکی کشور رونق بیشتری می‌بخشد.

امنیت بانکداری باز

وقتی حرف از اشتراک اطلاعات حساب بانکی به وسط می‌آید، بدون‌شک این ترس در ما ایجاد می‌شود که این داده‌ها مورد سوءاستفاده شخص یا اشخاص دیگر قرار نگیرند. از همین رو، حفظ امنیت یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بانکداری باز محسوب می‌شود. برای امن شدن بستر فعالیت در Open Banking چندین راه‌کار درنظر گرفته شده است که عبارتند از؛

• شرکت یا نهاد ثالثی که قصد ارائه خدمات بانکی را دارد باید حضوراً اقدام به عقد قرارداد کند. به این ترتیب، اعتبار‌سنجی لازم برای شرکت و صاحبان آن انجام خواهد شد و از آن مهم‌تر، در هنگام عقد قرارداد ضمانت‌های لازم از این شرکت‌ها گرفته می‌شود.
• شرکت ثالث باید از مشتری اجازه بگیرد تا به حساب او برای انجام تراکنش‌ها یا نمایش آن‌ها، دسترسی پیدا کند.
• احراز هویت مشتری تنها با تایید بانک انجام خواهد شد.
• مجوزهای تاییدشده توسط کاربر دارای مشخصاتی شامل حساب، نوع تراکنش، دوره زمانی اعتبار مجوز، سقف مبلغ و تعداد تراکنش‌ها خواهد بود.
• تمامی اطلاعات هویتی توسط درگاه‌های بانک و یا درگاه مورد اطمینان بانک  از مشتری نهایی دریافت می‌شود و به شرکت ثالث مستقیماً اجازه دسترسی به اطلاعات هویتی داده نمی‌شود.

بانکداری باز در ایران

بانکداری باز در ایران روز‌به‌روز در حال شناخته‌تر شدن است. اما شاید بتوان گفت همچنان در ابتدای راه قرار دارد. بانک مرکزی هنوز دستورالعمل جامعی در حوزه بانکداری باز ارائه نداده است. از آنجا که صنعت بانکداری ایران مبتنی بر رگولاتور بوده و با نظام‌های بانکداری بسیاری از کشورها فرق دارد، نیاز به تنظیم قوانین بومی و حساب‌شده‌تری وجود دارد.

البته تعداد قابل‌قبولی از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای حوزه مالی و بانکی، موفقیت خود را مدیون این نوع سیستم بانکی پیشرفته هستند. استفاده از API در بانکداری باز، بر روی درآمدزایی نظام بانکی هم بی‌تاثیر نیست و می‌تواند موجب رونق بیشتر آن شود.

یکی از بهترین اقداماتی که برای رواج بانکداری باز در کشورمان می‌تواند صورت بگیرد این است که شرکت‌های ثالثی که این پلتفرم‌ها را ارائه می‌دهند، با بانک‌ها تعامل سازنده برقرار کنند و به عنوان میانجی، ارتباط میان بانک‌ها و شرکت‌های مالی را بهبود ببخشند. یعنی برای امن‌تر شدن بستر بانکداری باز، به‌جای این‌که بانک‌ها خود مستقیماً API در اختیار شرکت‌های ثالث قرار دهند، پلتفرم‌هایی تعریف شوند که بین مشتریان کسب‌وکارها، استفاده‌کنندگان API ها و بانک‌ها ارتباط منطقی و مطمئن ایجاد کنند. به این شکل بانک‌ها بیشتر می‌توانند به نهادهای ثالث اعتماد کند.

بانکداری باز توسط شرکت نیکا تک (نیکابوم)